Khúc thứ Ba: HOÀ BÌNH CHIẾN TRANH - ĐÀN ÔNG VÀ ĐÀN BÀ

Khúc thứ Ba

HOÀ BÌNH CHIẾN TRANH - ĐÀN ÔNG & ĐÀN BÀ

“…Thập kỉ Sáu mươi

Thập kỉ Bảy mươi
đêm dài như tháng

tháng bằng cả năm
đàn bà sợ tuần rụng trứng
đàn ông uổng phí tinh trùng…”

NGƯỜI ĐÀN BÀ CÓ CHỒNG TRONG NHÀ

Sống với nhau nửa tháng chồng vào Vệ quốc
xa cách chín năm trời vợ ngót ba mươi
chiến thắng Điện Biên anh xuất ngũ về quê

người lính nào chẳng muốn “nghỉ phép” suốt đời như thế

thoả sức đắp bù

                   “ăn giả bữa” cả đêm
                                           “ăn vã ăn vụng” suốt ngày
có khi mong trời mưa muốn cả làng đi vắng
vợ chồng nhìn trộm nhau

                                      xấu hổ…

                                                 không dám tin là thật

có chồng trong nhà tháng trước tháng này tháng nữa
hát thầm cười thầm khóc thầm rên thầm

đêm nào cũng quấn lấy chồng
ngày nào cũng được chồng “yêu”
vú cương tựa mít non

hông mỏi như nhổ mạ
rưng rưng nghẹn ngào nhớ nhớ quên quên

đựng gạo bằng sàng rửa rau bằng rá…

hơn hớn lúa chiêm tháng ba

rạo rực đê mê đón mưa chờ sấm 

gió heo mật trèo ngọn mía
cuối thu trời lạnh se se
nắng hanh vàng rực ngọn cây
da dẻ đàn bà nứt căng đỏ lựng

anh “tặc lưỡi”

             dựng cày

                     buộc trâu

                             kéo rào dấp ngõ
lỡ buổi làm đồng!…

thị thơm muỗm ngọt mơ chua
khoai mầm ứa mật, giá đỗ nứt bồ
le le nấu gừng, rượu tăm “hạ thổ”…
xanh mướt “phân chó…thài lài…”

hả hê “mưa nhàu cỏ bợ” (1)

dẻo trâu lò mật

dai sức bò cày

hăng như ngựa kéo
vợ chồng đầy dầu dài bấc
giếng đá ngọt lành dây gàu săn chắc
anh cày em cấy vui thú trăm năm…

tóc dài óng mượt bồ kết lá chanh

ngát dịu bạc hà hương nhu hoa bưởi
đằm duyên nhuận sắc
lắm khi chị giật thót

                          nghi ngại

                                     chính mình…          

mặc kệ chồng những điều to tát

chị quảy rơm gánh rạ
ngăn gió lùa chuồng lợn cũi trâu
vá buồm

         se thừng

                       phơi chão

                                    tát nước lòng thuyền
dây lèo bánh lái đá ngầm bãi cạn đã có chồng lo

không để bếp nguội lửa tàn tro

chị chỉ biết làm vợ làm dâu làm mẹ

hương hoa trên ban thờ

gạo muối sẵn trong thưng

chỉ đủ vợ đủ chồng ngần ấy tháng năm
kịp có ba con đủ cả gái trai             
nhà lợp rạ ba gian vườn ba sào tươi tốt
không nắng hắt gió lùa mưa dột 

như đàn kiến nhao nhác trước mưa giông
gió lệch hướng bợt da, mưa muối chanh xót dạ
mùa thu năm ấy qua nhanh
gió bấc lạnh ngắt tràn về
mưa phùn giấu nước vào mái rơm
không bay lay phay chẳng ngưng thành giọt
khói bếp bay là ngọn cau chẳng chịu lên trời   

- tổng động viên !
- tất cả cho tiền tuyến !

chồng chị

chồng những người đàn bà trong làng ngoài phố
chia tay vợ con cha mẹ họ hàng
chia tay những năm tháng chóng vánh hòa bình
hai lần ra trận cách nhau mười mấy năm
bỏ lại những người ruột thịt đông gấp mấy lần

đàn ông từ nay khát da thịt vợ
phụ nữ thiếu cơm thèm vải

nhịn đàn ông
đói cháu con…

---------

(1) Gái được hơi trai như thài lài gặp cứt chó/

Trai phải hơi vợ như cỏ bợ bị trời mưa” (tục ngữ).

“NGẢ LƯNG” GIỮA HAI CUỘC CHIẾN

Với nhiều người Việt từng sống
đang sống
Thế kỉ Hai mươi dài
cực dài
chỉ Thập niên Sáu mươi đã lâu như cả thế kỉ yên bình

                                                     từng trôi qua lặng lẽ

Tây Ban cầm sáu dây
cây đàn huyền diệu của văn hoá văn minh Nhân loại
không dễ độc tấu mười chương khúc của Thập kỉ Sáu mươi
ta thửa đàn mười hai dây ghép bằng sắt gang tre nứa
chỉnh đàn đến không thể căng thêm
để dây khỏi đứt tung

âm thanh không lạc
thấp hơn nửa cung cao hơn nửa nốt
năm tháng - hàng phím lõm!…

sau chín năm kháng chiến
những người lính Trung đoàn Thủ Đô, Đoàn quân Tây Tiến
tuổi ba lăm bốn mươi
sung sức giữa thời trận mạc
đủ sức đuổi giặc đến mũi Cà Mau
bịt chặt cảng Đà Nẵng, Sài Gòn
không để giặc ngoại xâm đổ bộ lên đất liền lần nữa

những đại đoàn chủ lực

Quân Tiên Phong, Chiến Thắng, Đồng Bằng…

bừng bừng nhuệ khí 

hạ trại ở Đồng Lê
án binh quanh Nhật Lệ
dừng cuộc trường chinh trước Khu Phi quân sự Vĩnh Linh

những người lính từng trải im lặng nhìn nhau
đất nước phải chia đôi?
không thể hiểu

không sao hiểu nổi!

Vĩ tuyến Mười Bảy
             Vĩ
                 tuyến
                            Mười
                                   Bảy
                                         !!!
                                                ???… (1)

sau ba ngàn ngày chiến trận
những dàn đại bác nguội dần
vỏ đạn, xác ca nô đợi hoá thân
thành nồi đồng điếu chảo gang
trăm vạn chiến binh náo nức thay nhau nghỉ phép

bao cô gái quê xốn xang ngóng trông bộ đội về làng
mơn mởn con gái tỉnh Đông xứ Đoài đồng dâu bãi mía 

vừa kịp dậy thì
những cô hàng xén hàng tấm Hải Dương,

                                        Bắc Ninh, Nho Quan, Phủ Lý
chải mượt tóc bồng lá bún
mơ làm con dâu Cụ Hồ - vợ vệ quốc quân  

từ Tây Bắc, Sầm Nưa, Mường Lát
khoác áo trường chinh về lại kinh thành
những sĩ quan không cấp bậc quân hàm
oai hùng giầy đen
áo đại cán Tôn Trung Sơn bốn túi
lọt mắt xanh tiểu thư Hàng Bạc, Đồng Xuân

chiến binh Bắc Bắc, Thủ Đô, Tu Vũ (2)  

"hành quân" ngang dọc giấc mơ thôn nữ
khăn nâu đồng tiền khăn đen mỏ quạ      
Từ Sơn, Lục Ngạn, Canh Diễn, Nhật Tân…

mẹ chồng sinh thêm con út con thêm
nàng dâu hai năm ba lần vượt cạn
làng quê phố thị râm ran pháo cưới
những cô đỡ trẻ các bà mụ vườn
bao năm nhàn nhã chân tê tay dại
ngày ngóng người mời đêm chờ kẻ gọi
bây giờ tất bật đi sớm về khuya

“từ nay bom đạn hết rồi

con thuyền xuôi ngược thảnh thơi giữa dòng…” (3)

trẻ trồng na già giồng bạch đàn

xẻ đá nung vôi đắp lò nướng gạch

“Thẻ Nhận ruộng” trường tồn cùng phim ảnh
thành báu vật trong các viện bảo tàng
 - kỉ niệm một thời gửi tới mai sau (?)
ruộng mới nhận vừa chia bị gom vào hợp tác

“chiêm mùa cờ đỏ ven đê
sớm hôm tiếng trống đi về trong thôn”  (4) 

chỉ vài trăm người biết:
bộ đội công binh sắp mở đường mòn dọc Trường Sơn
chỉ mấy chục người hay:
những tàu không số đã âm thầm rẽ sóng biển Đông

vạch Đường Hồ Chí Minh trên biển

cây dương cầm cũ dưới tán đại ngàn
vang lên từng chùm hợp âm kết thành giai điệu    

Nhạc sĩ Lưu Hữu Phước viết những nốt nhạc mở đầu

                                      hành khúc "Giải phóng miền Nam"

- lại có chiến tranh !

- chiến tranh sắp nổ ra !

những người làm mẹ cha
giao thừa năm ấy vẫn không ngờ cuộc chiến khốc liệt đã gần
Tết ấy với bao cuộc đời đã là Tết cuối 

“cả nước lên đường
xao xuyến bờ tre từng hồi trống giục” (5)

con trai lớn nhập ngũ
bố hoãn phục viên
cỏ thao trường chưa kịp hồi sinh
lại dập nát dưới đế giày lính mới

chồng thôi làm nhà ngói

vợ bán đong thóc trữ sắn khoai
con gái vội lấy chồng

                   gấp gáp đẻ con trai
cả những người dân thường cũng hiểu
chiến tranh lần này dằng dai khốc liệt
vợ chồng li tán gia đình nát tan
chục triệu người Việt Nam mang thương tích suốt đời

mấy triệu người sẽ chết…
------------------

(1) Năm 1954, sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Việt Nam giải phóng

cả nước, nhưng lại kí hiệp định Giơnevơ chia đôi lãnh thổ (!)

(2) Các trung đoàn thuộc Đại đoàn 308

(3) Trích ca khúc của Văn Chung     

(4) Trích thơ Tố Hữu

(5) Trích thơ Chính Hữu.

NHỮNG BÀO THAI KHÔNG THỂ TƯỢNG HÌNH

Ngay cả trong chiến tranh
đóng quân trong rừng
lính khoẻ mạnh như đi an dưỡng
cá suối thịt rừng bột trứng lương khô
gạo nếp nấu chè đậu xanh ngâm giá
chiến dịch chưa mở màn
binh lính "nhàn cư" chỉ huy nhàn nhã

không sợ thồ balô nặng chĩu “xẻ dọc Trường Sơn”
không sợ hùm beo rắn rết
những cái chết đủ hình đủ dạng đeo bám rình rập đợi chờ...
những người lính đàn ông con trai mạnh mẽ
mười chín, ba mươi sinh lực căng tràn
phu khuân vác Bến Bính, Phà Đen
chân sào thuyền buôn
              vai nổi u hằn thừng chão kéo thuyền

xuôi ngược sông Chu sông Mã
lực điền Quảng Bình
tráng đinh Thanh - Nghệ 

trai Cầu Vồng Yên Thế

thợ sơn tràng Quảng Nam…

lưng săn ngực nở vai đầy
đùi ếch chân dê tay càng cua biển
mụn trứng cá dày như kiến
không e ngại bất kể điều gì       
chỉ khổ sở

              dư thừa
                       năng - lượng - đàn – ông

Thập kỉ Sáu mươi
đã có mấy người biết khái niệm đồng tính đồng giới
lính trẻ chưa được ai dạy cách “làm sướng mình”
chưa phải kiểm thảo không bị cản ngăn
cứ ngỡ đã phát kiến ra điều kì diệu!

rừng chuối 

             dừng chân vài đêm
rừng tre 

             mắc võng mấy ngày đợi hành quân tiếp
mưa đầu mùa                                          

măng tre mập mạp tua tủa mọc lên
năm bảy chồi non chen chúc nẩy từ thân chuối mẹ
ông già Xêđăng cười khe khe:
 - chưa có khi mô như rứa! 

quẳng balô xuống cỏ

dựng súng gốc cây

nằm lăn trên lá khô đá tảng

duỗi chân dạng tay
ăn dăm bảy bát cơm măng vầu mắm ruốc
lính phởn phơ
                    sức lực ứ đầy...

những chiếc võng lép kẹp vỏ đậu
nhẹ bẫng tàu dừa

những chiếc võng nặng trĩu căng phồng

đố tục giảng thanh
chuyện tiếu lâm chuyện phòng the chăn gối
râm ran rôm rả rúc rích tiếng cười

những người lính mình trần như nhộng
nằm ôm nhau ngủ chung võng suốt đêm
võng một hóa võng đôi
trĩu nặng dềnh lên dập xuống như thuyền
dây võng níu căng nghiêng cây tróc vỏ
sên vắt thức giấc tìm mồi rào rạo lá khô

dưới những tấm võng
                có từng vũng kiến nâu kiến gió…

- không vậy
suốt đêm chúng em mất ngủ
- không làm thế
có khi phải tìm vô bản, tụt lại dọc đường
vào rừng phát rẫy lấy vợ Vân Kiều
bám xe nhảy tàu đào ngũ về quê…

sau những cơn vật vã trăn trở bất an
được “giải tỏa”             
lính ngủ ngon ngáy pho pho như sấm
gương mặt dãn chùng thảnh thơi mãn nguyện
nụ cười bí hiểm đậu khóe môi

bao bạn bè đồng đội
                                 chỉ vậy
                                              rồi thôi
mang đủ nỗi khát thèm xuống Đất
hương vị Đào Tiên chỉ có trên…Trời

tình yêu tình dục
nghe kể rồi tưởng tượng
chưa nếm náp bằng lưỡi bằng môi

không sờ nắn bằng tay…

không “sấp trên ngửa dưới”

bạn tôi em tôi

như gà trống hoa như gà mái tơ

“vội vàng” chết trận
- riêng điều ấy mười mươi có thật!

chôn vội lấp vàng những thi thể con trai
chưa từng cọ sát da thịt phụ nữ mỡ màu ấm nóng
chưa nhìn thấy ngồn ngộn thân hình đàn bà
                     không bị lá chuối áo tơi nón mê che khuất  

những "đứa con - một - nửa"
               không thể tượng hình
                           từ trăm ngàn người lính
thành máu thịt sên vắt kiến gió kiến nâu
hoá đom đóm lập loè bay
hoang dại rừng xanh

hun hút vực sâu…

Thập kỉ Sáu mươi Thập kỉ Bảy mươi
đêm dài như tháng

tháng bằng cả năm
đàn bà sợ tuần rụng trứng
đàn ông uổng phí tinh trùng…

NGOẠI TÌNH

Đêm đêm ngày ngày

khi những người lính trở trăn quẫy đạp

đứt dây

          rách toạc

                        võng đơn võng đôi
ướt nhẹp lá khô

bu đen kiến nâu kiến gió…

ở bao miền quê

cả triệu cô gái tươi tắn ngoan hiền
giật mình hốt hoảng lo sợ

                             - lần “có tội” đầu tiên (1)

những người đàn bà rất mực Đàn Bà
ba mươi hai tuổi bốn mươi mốt tuổi
vú căng bưởi đào quệt vôi đợi Tết
mông đùi bốc lửa

           rừng rực đống rấm (2) cháy lụi gộc tre… …
từng tế bào trong xương chuyển hóa
mùa xuân thứ hai của phận đàn bà

chồng còn sống đã như "gái góa"

hồi xuân
tái xuân
da thịt nà nuột tươi nhuần
nhấm nháp ngốn ngấu chính mình
những người đàn bà sung mãn
đêm ăn “cơm chay” ngày tu “nước nhạt”

hồi xuân
tái xuân
bữa tiệc cuối của kiếp đàn bà
cơm canh chẳng người đụng đũa
xôi khô chè vữa 

những cô dì thím mợ trong họ ngoài làng
cơm độn sắn khoai ăn còn lửng dạ

dáng vóc phổng phao chân tay chắc nịch

loãng mùi chồng
nhạt hơi hướng đàn ông             

“ruộng đồng của ta thẳng cánh cò bay
chồng cày vợ cấy thỏa chí từ nay…” (2) 

đã từ ngàn xưa "con trâu đi bừa..."
“ruộng cạn đồng sâu” muôn đời "vợ cấy..."

câu ca dao của thuở thanh bình

học trò nghe thầy bình giảng say sưa

mãi kiếm tìm

không thấy…

những người đàn bà cày ngầm ruộng chiêm
nước lút đuôi trâu
                      nước ngập bụng em                      
                                         loang đỏ !...(3)

quanh năm lầm lụi bới khoai mót lúa

cò đậu ngọn cong vạc bám cành mềm

lợn tơ động đực chê cám phá chuồng
xệ lườn vịt bầu ướt mào gà mái
trâu nái cà lưng bóng nhờn cành duối
bò sữa cọ hông nhẵn thín gốc si
dửng dưng nhìn cỏ mật lá mía bẹ ngô …

gặp gỡ
         làm quen
                       yêu
                             cưới “tập đoàn”
                                          - chỉ mấy ngày trời
người ra trận hẹn về người hậu phương hứa đợi
mười chín năm con gái
làm đàn bà hai đêm
biết dăm ba điều vừa lạ vừa quen
còn bao “chuyện hay ho” chưa biết

khế chín dở ngập răng vài miếng
rượu nếp cái hoa vàng nhấm ướt góc môi

thực tập làm đàn bà hai đêm
lại sống đằng đẵng như thời con gái 

chín năm

           mười tháng

                      bốn bữa

                                   bảy giờ…

làm sao có thể yên ổn thanh thản nhẹ nhõm như xưa
cái thời chanh mọng cốm mềm không trở lại! 

ngực bung cơm mới

đùi giật hông rung

vú nở tuột khuy

mông cồn dãn vải

khỏa thân tắm ao bèo

da thịt ngứa ran nóng rẫy dấu răng vệt môi

cháy bỏng mười ngón tay ngày nào chồng vuốt ve xoa nắn

đêm giá lạnh

chẳng cứ gì đêm lạnh
chạm giường chiếu sởn da gà 

đụng gối chăn giá ngắt
chị kéo bung màn

                  thổi đèn tắt phụt
                        giật tung dải rút dứt vỡ khuy cài…
chăn bông nặng cuộn tròn đè thân vồng căng cứng
giường lún

          giường nghiêng

                       giường gãy

                               giường sập

                                            trong mơ

mơ như thật
            bủn rủn rã rời
                          thâm chăn

                                        ướt chiếu…

những giấc mơ đê mê khoái lạc lắm tội nhiều công
thăng hoa thành Súy Vân

mê dại tựa Thị Mầu…
thành cây chuối mật nghiêng ngả trong vườn
bẹ lá tươi xanh ruột âm ỷ cháy…

những người đàn bà khát thèm ân ái
ngoài da mọc gai trong lòng bén lửa
ong bay khắp dạ kiến nhằn trong xương
lan toả xạ hương
rạo rực tê mê những vùng nhạy cảm

cơ thể giao động run rẩy

căng mặt trống bỏng dây đàn

gánh nước nửa đêm tưới đầm vườn nhãn
xay vài thúng thóc giã mấy mẹt ngô
đủ sức “đốn ngã” dăm bác thợ nề vài ông thợ mộc

nhưng trong làng ngoài xã nào có đàn ông

làm gì có thợ xây phó cối
kiếm đâu ra đàn ông đáng mặt đàn ông
                                                      khoẻ mạnh
                                                                       tự do

ở lại hậu phương

              - những người vẹo lưng lệch vai
đầu to chân ngắn tay dài
ưa tuyên truyền thích giảng rao đạo đức

bị trói buộc bởi bao danh xưng chức phận

may mắn “lọt sàng xuống nia” vài mống thực sự đàn ông
bị giành giật tranh nhau “độc chiếm”
hồn vía đêm ngày chịu giam cầm
thân xác sớm hôm bị ngấu nghiến

có chồng hai đêm

chị chỉ là “đàn bà tập sự”
đua cấy ở xã thi cày trong thôn
nửa đêm vùng dậy tát nước gầu sòng
mặt đỏ nhừ

            tu nước vối

                                say

                                         như nốc rượu  

tứ thời kìm nén quanh năm khát thèm 

vụ chiêm lại mùa
năm Tỵ đến năm Thân
"thực tập đàn bà" hai đêm
"đàn bà chính thức"

               mười mấy năm "thất nghiệp"

khép hờ cửa buồng
lách vạt ngô già nấp bụi mía non
thịt da ngún lửa tự đốt tự thiêu
trưa ôm bao thóc

          chiều ghì cột nhà

                              quặp chăn
                                              ép gối…  

mười năm
           mười lăm năm
                          hai mươi mốt năm…
vẫn chỉ sống như thời con gái

nếu chị không “hư hỏng”

không phản bội

chẳng ngoại tình…
                         

chân đê gió mát trăng thanh
ngồn ngộn rơm phơi

rạ chưa kịp bó

phát cuồng hai kẻ “gian phu dâm phụ”

quấn chặt nhau như rắn tựa mèo

lửa cháy không buông nước dâng chẳng bỏ

lăn lộn giẫy đạp cấu cào

gẫy đậu dập vừng chìm bèo nát cỏ

hồng hộc thở

hổn hển rên…

nửa đêm về sáng bãi vắng đồng xa
trong làng ngoài xã không ai hay biết

nhưng có một bóng người nước mắt rơi lã chã
những giọt lệ vô hình người sống không nhìn thấy

chồng của người đàn bà ngoại tình đã về đến quê hương
ngày đậu ngọn muỗm sau miếu
đêm đánh đu cành thị cổng chùa
ba năm rồi hồn anh theo mây gió

lồng bồng trong nắng lướt thướt trong mưa…

----------

(1) Người ở nông thôn miền Bắc gọi hiện tượng kinh nguyệt là “có tội”

(2) Trích ca khúc của Văn Chung

(3) Máu loang đỏ nước ruộng: do đỉa cắn, do vấp chân vào gốc rạ lưỡi cày

cũng có thể do người đàn bà ấy đang có kinh nguyệt.